Te kaj kanantik San Ildefonso o Alonso

Ayik ora te kaj kanantik San Alonso o Ildefonso, mero bayel la yutz’inik, ma sk’anik, amen la yilik, la sbojik ta machit sok la xch’ojik ta muk’ ja’, ay yantik la smajik sok la xchik’ik, pero ma ba acham; ay yan vuelta la xchonik, pero me to ma ja’uk yu’un ch’ay be’el, ja’uk me to ay yantik jente la staik ta chujkul k’inal. Ay la yalik “bina me to, ja’ ni wan pukuj, pero ju’u; ja’ mero kuxul sok lek yo’tan, ja’ te kaj kanantik yu’un jlumaltik”. Ja’ yu’un bayel kristiano ya xtal yu’ultay te Los Choros, Puebla, te swinkilel San Pedro, te chamulaetike, te Oxchuketike, yu’un ya xtal ya’beyik smajtan te ch’ul kaj kanantike yu’un ya sk’anbeyik bayel wokol, bentision, sku’lejalik, xkuxinelik, te ayuk bayel xu’ ixim sok chenek’. Ja’ stukel bayel yutzil yo’tan ku’untik.

Manchuk, me te yantik nopojeletik ma xyalik jich, te ja’ jich ya yalik te ma’yuk stu’ul; te waluy bil te’, ajch’al o lok’omba tak’in sok ya yalik te Rios ja’ nax te ay ta ch’ulchan, pero te jo’otik ja’ nax ya jna’tik te kuxulotik ay ma jna’betik swentail, ja’ yu’un ya jch’uuntik te bina la snoptesotik te jme’tik jtatik…ta xch’uunel sok ta ich’el ta muk’ te kaj kanantik San Ildefonso o San Alonso…

Swejtejisibal ti riosetik

Namej k’inal te bit’il ‘a wejt te tiosetik, ja’ jich ya’tik ya ya’yantaik te kirsanuetik ta lum ta Tenejapa, Chiapas.

‘Ayik laj ta yanch’en te laj ts’ujsajtik ‘a, malaj mach’a ya tsak’ xlok’ yil te sakil k’inal ta balamilal, spisil ‘ayik ta yutil te yanch’ene. Te riosetik ja’ik sbilik te ya jchol: muk’ul Kajkanantik te t alum Tenejapa, muk’ul jtatik Jxun te t alum ta Chamo’ muk’ul jtatik Jtomax te t alum ta ‘Oxchujk, muk’ul jtatik Jtsiak te ta muk’ul Jo’bel, muk’ul jtatik Jpetul te t alum Ch’enelja’, muk’ul jtatik Jmikel te t alum Mik’tontik.

Jich yu’un jichnax ta yo’ tan ‘a lok’bel ba sk’a’bu te sakil balamilal, ta ja’malal te jtatik muk’ul, kajkanantik ja’ jich la yalini:

-Maykikon li’i, jo’on nail ya xban, te ta ja’malal, ja’jich la yalbe te sjo’take. La sjak’ik te yantik riosetik.

-Je, jichuk ya stak’ –xiik.

Te k’alal ‘a yil te bit’il lom lek te lum balamilal, sujt xan ‘ochel te banti ‘ay te sjo’take, ba yalbetal teme:

-Ya ska’an xlok’ikbel yilik ‘ek te sakil balamilal, te sjo’tak te muk’ul kajkanantik, la yalbe te sjo’tak teme ya sk’an xlok’ik xba yilik ‘ek te sakil balamilal, sok te siekil yutsilal te balamilal, te chikan ta k’a’buel sok lom t’ujbil ta ‘ilel.

-Je, yakuk teme ya stak’ xba kil jo’tike –xiik te yantik riosetik.

Jich yu’un lok ‘ikbel spisilik te riosetik, la spas t amantar te sjo’tak te muk’ul kajkanantik ja’ jich la yalini:

-Ja’at lum ya xbatine Jtatik Jxun, ja’at lum ya xbatine Jtatik Jtomax, ja’at lum ya xbatine Jtatik Jtsiak, ja’at lum ya xbatine Jtatik Jpetul. Ja’at Jtatik Jmikel ma’yuk ‘a lum ‘a kìnal banti ya kak’at ‘a tukel, ya to mayli teme ‘ay ba’ay sore lum k’inal ya kak’at, melel skaj yu’un ma’yukix ba jochol te lum k’inale –xite muk’ul kajkanantik.

Jich yu’un ma’ba pajal ‘a yich’ sk’inalik te riosetik namej k’inal, melel skaj yu’un ‘ala juju te’b la yich’ te sk’inalik te riosetik. Te ‘a jikil sbajtel ‘ora, jichme k’unk’un ‘a lijk sleik te batik ya x’aynik ta juju jtul te riosetik, te slumuk’inalik te juju jtul te riosetik te mach’atik ‘ay sk’inalik.

Yante te Jtatik Jimikel, melel ma’ba la sta sk’inal stukel, ja’ ‘a lijk sonp spasel te chilja’ yu¡unme ya syakutes te sjo’tak ta riosil, ‘ay jtul te riose, yakub.

Te yantik riosetik la sjojk’obeik te:

-Banti xk’otok te sok binti la spas; binti la pas ya jkuy te jchamelat:

-La syakuteson te jtatik Jmikel, la slo’loon ta yakubel –xite jtul rios ‘a yakube.

La yalik te yantik riosetik:

-Ma’ba xtun te la syakutesat, ya jkomtik, biyu’un te la slo’loat –xiik te yantik riosetike. La xchapik ta spisilik te riosetik, yu’un me ya smajik te mach’a yukuteswane, ja’me te Jtatik Jmikel.

Jun k’aal moikxanbel ta ch’ulchan spisilik te riosetik, yu’un ya xba sk’anik tal te yawal sts’unubik sok yal xni’ch’anik , sok xwakaxik spisil te bitik ya xtun yu’unike, melel jich ‘albilik yu’un te kuxul Rios ta yutil ch’ulchan, ja’me muk’ul jmanojel. Yante Jtatik Jmikel ya xmayliwan ta ‘olil be, sok te xchilja’ yu’un me ya slo’lo te yantik riosetik, ya yak’ yakubuk te sjo’take. Jich ‘ek te yantik.

Riosetik, la yak’beik yuch’ ‘ek te Jtatik Jmikel, jich yu¡un lijk yakubuk ‘ek te Jtatik Jmikel, sok la smajik jilel, ja jich’a laj ya’yejibal te riosetik namej k’inal.