Ya’yejik te mamaletik

Ay la jun poxil name te mch’a la ju’em yu’un skoltael bayel chameletike, te jtatik poxile yu’ la na’bil sba te ju’em yu’un slok’esel spisil bitik chamelile.

Ja’ la jich a

Y jtul kerem te tabil ta jach’ujte xwal kojt nax la yu’un sti’aw te xh’ujte sok ya la x’ok’ ta jk’axel ma la xnelix ya ya’y. In te stat te jchamele lom la bayel ya smel yo’tan yu’un te yala kereme. Jich jach ta ora ba la sle jtul jtatik poxil te jim la yu’un biluk chamelile. Te stat jchamele bajt ta ora t asna jtatik poxile jich la yal:

–Taa –xi la k’oel.

–La’ ta ¿binti jejchuk? Xi la la sjak’ te jtatik poxile.

–Ma’yuk, tal jk’oponat, ayuk x’obolbajat xba wilotike.

Ja’ la jich la sjojk’o te poxile:

–¿Mach’a junuk me ay ta chamele?

–¡Tzia ja’in kala keremi ya xl ata jun ijk’a ya’ se’ tza’ nel! –xi la te stat te jchamele.

–Jicuk, ya xba kiltik te me batz’ ejuk ya’ se – xi la te jpoxile.

Jich yu’un bajt la ta yilel te jchamele k’ot tan a lajla yich’ xila sok lajla yak’beik sweel. Patil jach la ta yilel te jchamele toj la bael xch’ulel te la yil te talom ip ta jk’axele.

Xi te poxile:

–¡Ojo’!… ila’wil ta lom ip ta jk’axel.

–Ja’ to xa’wal, tatik yakuk x’obolbajat xawalbetik binti swentail te chamele.

–¡Jee!… ¡Ja’ ya xmilot te k’axumbejtajele! –xi la te poxile. Te k’axumbejtajele yu’un la lok’em ta skoral te xch’ulele.

–Jich wan, melel in bit’il ay ta jk’axel, yakuk x’obolbajat apasbetike –xi la la yal te sme’e.

–Lek ay, ya pastik awil –xi la te jtatik poxile ay binti ya sk’an yu’un ya ya lok’es a te chamele:

–Ya jk’an a la kele mut melel a la kerem tz’in ch’e ja’ini swenta ya xbajt ta sjelol xch’ulel sok junuk litro ya’ lelal pere ya me sk’an ta ora –xi la te jtatik poxile.

–Jichuk, ya xbajt ta ich’el tal –xiik la. Lok’ik la beel ta sleel te a la kele mute lajla staik jich lajla stz’usik ta jun moch te banti yakal ta ch’ab te jpoxile. K’alal la la yo’tan ta ch’abe lijk la yuch’ik te jun litro poxee sok lajla smilik te mute ba la spayik jich we’ik la ta spisilik.

Tejtatik poxile lajla sjok’obe te jchmel te binti ya’el ya ya’ye:

–¿Binti ya’el yawa’y tz’in? –xyut la.

–Ma’yuk, junta lek ayonik jtebuk ya’yel –xi la.

Ta yan la k’aal ma’yuk la binti ya xti’wanix ya ya’y a, inte jtatik poxile ju’ la yu’un spoxtael te jchamele.